Met dit mooie weer zie je dat mensen actiever worden en buiten gaan sporten. De populairste activiteiten zijn wandelen, fietsen en skeeleren. Helaas gebeuren er ook wel eens valpartijtjes. Meestal kom je met de schrik en een paar schaafwondjes vrij. Soms is er wat meer aan de hand en heb je een kneuzing, verrekking of verzwikking opgelopen. Maar wanneer heb je nu iets gekneusd, verrekt of verzwikt?
Kneuzing
Wat is een kneuzing?
Wanneer onderhuids weefsel door inwerking van stomp geweld beschadigd is, spreekt men van een contusie of kneuzing. Dit leidt tot een pijnlijke, gezwollen plek die blauw kan worden. Je spreekt dan van een bloeduitstorting, blauwe plek of in vakjargon een haematoom. In de meeste gevallen verdwijnen het haematoom en de klachten vanzelf.
Hoe herken je een kneuzing?
Er is pijn op een duidelijk aanwijsbare plek en druk op de kneuzing is pijnlijk. Op de pijnlijke plek is een zwelling en vaak een haematoom (blauwe plek).
De blauwe plek kan verschillende kleurveranderingen ondergaan naarmate hij langer bestaat.
Het bewegen van het getroffen lichaamsdeel kan pijnlijk en stijf aanvoelen. Dit komt omdat de beschadigde structuren op rek komen of juist onder druk komen te staan.
Wat veroorzaakt een blauwe plek?
De blauwe plek ontstaat door beschadiging van onderhuidse haarvaatjes. Dit zijn hele kleine bloedvaatjes die diep in de weefsels van het hele lichaam doordringen. Wanneer ze beschadigd raken komt daar bloed bij vrij. Er kunnen beschadigingen van haarvaten plaatsvinden in de huid, het onderhuids bindweefsel, de spieren en de botten. Afhankelijk van de aard van het letsel en welk weefsel er beschadigd is, zien we dat als zwelling of haematoom.
Spierkneuzing
Als de bloedinkjes optreden in de spieren dan spreekt men over een spierkneuzing. Bij hoge uitzondering kan een spierkneuzing leiden tot myositis ossificans. Wanneer de bloeding in de spier niet goed wordt “opgeruimd” door het lichaam kan zich botvorming ontwikkelen in de spier. Dit kan tot langdurige klachten leiden.
Behandeling en herstel kneuzing
Als eerste hulp is het toepassen van koude kompressen belangrijk. Zij hebben tot doel de zwelling en pijn te beperken. Koel niet langer dan 15 minuten achter elkaar en zorg ervoor dat er een beschermende laag tussen je huid en het kompres zit, bijvoorbeeld een theedoek of gewoon over de kleding heen.
Een contusie behoeft over het algemeen geen behandeling en duurt enkele dagen tot enkele weken. Een zware kneuzing kan tot 6 weken duren.
Verrekking
Wat is een verrekking?
Een verrekking ontstaat door het te ver uitrekken van de vezels in je spieren of gewrichtsbanden. Meestal komt dit door een plotselinge, snelle en vaak onverwachte beweging.
Hoe herken je een verrekking?
Je hebt verrekkingen en verrekkingen. De mildste vorm is een verrekking van een aantal spiervezels. Deze graad geeft weinig problemen, voelt als spierpijn, en gaat meestal binnen een paar dagen vanzelf over. Bij een zwaardere verrekking zijn er een aantal spiervezels gescheurd. Dit gaat samen met pijn en zwelling. Aanraking en beweging zijn pijnlijk. Ook kan er krachtverlies zijn. De plek kleurt blauw, zwelt op en je hebt veel pijn. De meest bekende spierscheuring is de ‘zweepslag’ in de kuit. De zwaarste variant is een totale scheuring of totaal ruptuur. Dit is een zeer zware blessure. Hierbij is de spier totaal uitgeschakeld en niet meer in staat aan te spannen. Bekend zijn de bicepsruptuur in de bovenarm (er is een bal zichtbaar in de bovenarm) en de achillespeesruptuur (er is een bal zichtbaar in je kuit)
Wat veroorzaakt een verrekking?
Je kunt een verrekking of scheuring nooit volledig voorkomen. Meestal heeft het te maken met een verstoring van de belastbaarheid en de belasting. Je bent bijvoorbeeld onvoldoende getraind en doet te veel. Het is daarom erg belangrijk dat je rekening houdt met:
· Goede warming-up voor het sporten
· Goede opbouw van je training (niet te fanatiek opbouwen)
· Spierversterkende oefeningen
· Goed materiaal (afgestemd op jouw lichaamsbouw)
· Cooling-down
Behandeling en herstel verrekking
De eerste stap van het behandelen van een spierverrekking of scheuring is koelen en rust. Rustig bewegen op geleide van de pijn is raadzaam en bevordert het herstel. Bij een totaal ruptuur is een bezoek aan de eerste hulp noodzakelijk aangezien de spier zo snel mogelijk dient te worden gehecht.
Als de pijn weg is kan je het bewegen langzaam opvoeren en je verrekte spier, door gerichte krachtoefeningen, weer sterk maken en door rekoefeningen weer op lengte brengen. Doe dit vooral rustig anders ben je weer terug bij af.
Verstuiking / verzwikking
Wat is een verstuiking?
Een van de meest voorkomende sportblessures is wel een verstuiking of distorsie. Het ontstaat wanneer het gewrichtskapsel, de gewrichtsbanden en de omliggende spieren van een gewricht overmatig ver worden uitgerekt. Denk hierbij aan het verzwikken van je enkel. Dit gaat vaak samen met bloeduitstortingen, zwellingen en scheurtjes in kapsel en banden.
Hoe herken je een verstuiking?
De kenmerken van een gewricht distorsie zijn pijn, zwelling, haematomen en beperking in de bewegelijkheid. In het algemeen geldt: hoe groter de zwelling hoe ernstiger het letsel. Ook zegt de snelheid waarmee de zwelling verschijnt iets over de ernst.
Als na de verstuiking het gewricht nog te belasten is kan je er over het algemeen vanuit gaan dat er niets gebroken is. Bij hele heftige pijn is een bezoek aan de huisarts of eerste hulp raadzaam om gescheurde banden en eventuele botbreuken uit te sluiten.
Wat veroorzaakt een verstuiking?
De meest voorkomende verstuikingen zijn die van de enkels en knieën. Maar in theorie kan je ieder gewricht verstuiken. Distorsies ontstaan door onverwachte bewegingen (bijvoorbeeld scheef op een stoeprand stappen of verkeerd landen na een sprong), verdraaiingen (bijvoorbeeld je voet staat vast op de grond en je bovenbeen draait) of geweld van buitenaf (bijvoorbeeld een bal op je vingers tijdens het vangen of een sliding door een tegenstander).
Sommige mensen hebben slappere gewrichtsbanden en hun gewrichten zijn daardoor erg bewegelijk. Ze hebben hierdoor mogelijk een wat grotere kans op distorsies. Dit geldt ook voor ongetrainde mensen met zwakke en trager reagerende spieren. Mensen met bepaalde voetafwijkingen kunnen ook vaker hun enkels verstuiken.
Behandeling en herstel verstuiking
Over het algemeen geldt voor ieder verstuikt gewricht hetzelfde: RICO. Rust, IJs (afkoelen), Compressie en Omhoog leggen.
Als je een gewricht verstuikt stop dan onmiddellijk de sportactiviteit en begin gelijk met koelen. Door het koelen vernauwen de bloedvaatjes. Hierdoor komt er minder vocht in het weefsel en blijft de zwelling klein. Ook onderdrukt het de ontstekingsreactie, houdt de eventuele bloeding lokaal en verlicht de pijn.
Zwachtel het gewricht met lichte druk in. Je kunt ook gelijk een ijskompres inzwachtelen. Hierbij combineer je koelen en compressie. Zorg er wel voor dat het kompres niet direct op je huid komt.
Leg daarna het gewricht wat hoger zodat de zwelling wat makkelijker kan worden afgevoerd.
Over het algemeen neemt de pijn na enkele dagen af en kan je na twee à drie weken het gewricht weer goed bewegen. Goed kunnen bewegen is echter niet hetzelfde als weer volledig belastbaar. Houd dus bij terugkeer op het sportveld rekening met een voorzichtige opbouw.
Bij zwaardere verstuikingen die hebben geleid tot verminderde stabiliteit van een gewricht kan de terugkeer op het sportveld langer duren.
De verschillen op een rijtje:
Moet men met deze klachten naar de fysio?
Iets kneuzen, verrekken of verstuiken is vervelend en in sommige gevallen erg pijnlijk. Zoals hierboven al aangegeven gaan de meeste klachten vanzelf weer weg. Bij twijfel, toenemende of aanhoudende klachten, functieverlies of instabiliteit klachten is het raadzaam hulp aan de huisarts of fysiotherapeut te vragen. Zij kunnen de klacht dan beoordelen en eventueel doorverwijzen naar een ziekenhuis voor aanvullend onderzoek. Ook kan er doorverwezen worden naar een specialist.
De huisarts kan de pijnklachten vooral met medicatie verlichten. De fysiotherapeut kan je begeleiden om op geleide van de pijn de belastbaarheid zo snel mogelijk weer te herstellen zodat je weer pijnvrij en verantwoord kunt bewegen.